بازتبیین جغرافیایی و تاریخی تمدّن های باستانی حوزۀ بیابان لوت با تأکید بر تمدّن خبیص (شهداد)
کد مقاله : 1020-LUT3CONF
نویسندگان
راضیه افضلی *1، مهین افضلی1، پروین خسروی نسب2
1کارشناس تاریخ، دبیر آموزش و پرورش ناحیۀ 1 کرمان، کرمان، ایران
2کارشناس ارشد تاریخ اسلامی، دبیر آموزش و پرورش شهرستان عنبرآباد، کرمان، ایران
چکیده مقاله
با توجه به بررسیهای باستان‌شناختی انجام شده در شهداد و اطراف حوزۀ بیابان لوت که از سال 1346 شروع شده، جنبه‌هایی از تمدّنهای باستانی در حوزۀ بیابان لوت مربوط به هزارۀ چهارم تا پنجم قبل از میلاد به بعد اکتشاف شده است؛ اما در خصوص کم و کیف (نحوۀ شکلگیری، توسعه و انحطاط) مهمترین این تمدّنها که به تمدّن خبیص (شهداد) و یا آراتا نیز معروف است، شواهد کافی و قطعی به دست نیامده است. بر همین اساس به منظور مدوّن‌سازی و یکپارچه‌سازی اطلاعات موجود در این خصوص، پژوهش حاضر انجام شده و در نهایت بر لزوم از سرگیری کاوشهای باستانشناختی به منظور رفع ابهامات در خصوص این تمدّن به عنوان یکی از مهمترین تمدّنهای ایرانی که بین شرق و غرب جهان پیوند برقرار می‌کرده، تأکید شده است.
روش گردآوری اطلاعات، مطالعات اسنادی (تاریخی و باستانشناختی) است که از میان مقالات، کتب و متون تاریخی جمع‌آوری شده است. روش تجزیه و تحلیل نیز به صورت توصیفی تحلیلی و به شکل بازتبیینی است.
به احتمال زیاد تمدّن خبیص (شهداد) مورد حمله دشمنان احتمالی انسانی قرار نگرفته؛ بلکه این منطقه، همیشه در معرض عوامل و مخاطرات طبیعی قرار داشته که در هزاره‌های مختلف تاریخی، بارها تمدّن‌هایی نظیر آن را در این منطقه از میان برداشته است. احتمالاً محیط جغرافیاییِ استقرارِ فرهنگهای باستانی مختلف شهداد که امروز به صورت زمین‌های بایر و بی آب و علفی درآمده؛ در چند هزار سال قبل به صورت فعلی نبوده؛ بلکه جنگلها و زمینهای زیرکشت و دریاچه‌ای بزرگ در نزدیکی این تمدّن وجود داشته است.
کلیدواژه ها
تمدّن خبیص، آراتا، شهداد، بیابان لوت، عوامل طبیعی
وضعیت: پذیرفته شده برای ارسال فایل های ارائه پوستر